ถ้ำจอมพล ตั้งอยู่ที่ ต.จอมบึง อ.จอมบึง จ.ราชบุรี เดิมถ้ำจอมพลชื่อว่า ถ้ำมุจลินทร์ เมื่อปี พ.ศ.2483 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถได้เสด็จประพาสถ้ำนี้ทรงพอพระทัยความงามของหินงอกหินย้อยโดยเฉพาะหินย้อยผาวิจิตร ที่เหมือนริ้วไหมอินทรธนูบนบ่าของจอมพล จึงทรงพระราชทานนามถ้ำใหม่ว่า “ถ้ำจอมพล” ข้อมูลจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

สิ่งที่เป็นจุดเด่นแรก และเห็นได้ชัดเจนเมื่อเข้ามาอยู่ในพื้นที่รอบ ๆ ของถ้ำจอมพล คือความร่มรื่นของต้นไม้จำนวนมากของสวนรุกขชาติ และลิงน้อยใหญ่มากมายที่มาเดินป้วนเปี้ยนไปมา รอให้นักท่องเที่ยวเห็นใจ และซื้ออาหารจำพวกกล้วย และถั่วให้มันกิน(มีแม่ค้าจำหน่ายบริเวณลานด้านล่างของทางขึ้นถ้ำ) ข้อควรระวังอย่าให้อาหารลิงกับมือ ให้โยนไปไกล ๆ ปลอดภัยกว่า หรือจ่ายเงินให้แม่ค้าแล้วให้เค้าให้อาหารแทนให้ก็ได้นะคะ เพราะว่าไม่งั้นถ้าคุณให้ช้า ลิงทั้งหลายจะพากันมาทึ้งเอาจากคุณได้ และเพื่อความปลอดภัยของสัตว์พยายามอย่าไปให้ใกล้กับถนนเพราะต่อไปลิงจะไปรออาหารแถวนั้น แล้วมีโอกาสถูกรถทับตายได้

หลังจากแวะให้อาหารลิงกันพอหอมปากหอมคอแล้ว ก็เดินเลยมาอีกเล็กน้อยจะเห็นจุดจำหน่ายบัตรเข้าชมถ้ำจอมพล (ผู้ใหญ่ 10 บาท เด็ก 5 บาท ถ้ำเปิดให้เข้าชมทุกวัน ตั้งแต่เวลา 09.30-16.30 น.) จากจุดนี้จะมีไกด์เด็ก ๆ ถ้าต้องการไกด์ก็สามารถขอให้เด็ก ๆ มานำไปชมมีค่าบริการเพื่อเป็นทุนการศึกษาของเด็ก เมื่อชำระค่าเข้าชม ก็เดินขึ้นบันไดไม่ชันมากนักมีราวจับ ขึ้นไปประมาณ 100 เมตร ก็จะถึงปากทางเข้าถ้ำ บริเวณหน้าปากถ้ำจะเห็นรอยจารึกพระนามของ รัชกาลที่ 5 และ รัชกาลที่ 9 อยู่ด้านบน มองไปด้านล่างจะเป็นเป็นบันได้แคบ และเล็ก ขึ้นลงได้ทีละคนเพื่อเข้าสู่ถ้ำจอมพลต่อไป

จุดเด่นหลัก และเป็นจุดที่น่าสนใจที่นำพาให้นักท่องเที่ยวต้องการมาชมก็คือ ความงดงามภายในถ้ำจอมพล ที่แม้ว่าจะเล็ก และไม่ลึกมากนัก แต่หินงอกหินย้อยภายในถ้ำจะมีความงดงามแปลกตา แตกต่างจากที่ถ้ำเขาบิน ลักษณะของหินงอก หินย้อยจะคล้ายม่านน้ำตกขนาดใหญ่ หรือเครื่องประดับยศจอมพล บางส่วนคล้ายวิกผมยาว หรือเป็นซุ้มคล้ายกับถ้ำเอสกิโม เพราะมีสีขาวสวยทีเดียว ตัวถ้ำไม่ยาวใหญ่ ลึกเข้าไปประมาณ 240 เมตร และไม่ร้อนอบอ้าวเหมือนถ้ำเขาบิน

ด้านในสุดของถ้ำจอมพลเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางไสยาสน์ และพระพุทธรูปยืน(จำชื่อปางไม่ได้ต้องขออภัยจริง ๆ ค่ะ แต่ยกพระหัตถ์ซ้าย พระพุทธรูปยืนองค์นี้ตั้งอยู่ตรงช่องว่างของเพดานถ้ำพอดี คาดว่าถ้าเป็นช่วงกลางวันแสงคงจะส่องตรงพระพุทธรูปได้ แต่ช่วงที่ทีมงานไปถึงนั้นเป็นช่วงเย็น และฝนตกพรำ ๆ) เป็นที่สักการะของชาวบ้าน และนักท่องเที่ยวที่เดินทางโดยมีหลวงพ่อมาคอยดูแล้วความเรียบร้อย และประพรมน้ำมนต์ให้เป็นสิริมงคลด้วย

การเดินทาง  อยู่ห่างจากจังหวัดไปตามทางหลวงหมายเลข 3087 (สายราชบุรี-จอมบึง-สวนผึ้ง) ทางเดียวกับไปถ้ำเขาบิน เมื่อถึงแยกทางไปถ้ำเขาบินให้ขับต่อไปอีกประมาณ 10 กม. ขับไปตามป้ายบอกทาง จะถึงลานจอดรถของถ้ำจอมพล

บริเวณทางขึ้นถ้ำจอมพลเต็มไปด้วยฝูงลิงที่มารอคอยอาหารจากนักท่องเที่ยว

ปากทางเข้าถ้ำจอมพล และหินย้อยรูปร่างงดงามตระการตาภายในถ้ำ

หินย้อยรูปร่างคล้ายม่านน้ำตกขนาดใหญ่ หรือเครื่องหมายประดับของจอมพล สะท้อนกับแสงไฟดูสวยงามทีเดียว

สุดด้านในถ้ำมีพระพุทธรูปปางไสยาสน์ให้เคารพบูชา และระหว่างทางภายในถ้ำมีแสงไฟส่องนำตลอดเส้นทาง